Nasiona płesznika – Semen Psylli pochodzą z babki płesznik - Plantago psyllium Linne (= Plantago afra L.), należącej do rodziny babkowatych – Plantaginaceae. Babka płesznik występuje w rejonie Morza Śródziemnego. Duże uprawy tej rośliny są we Francji.
Nasiona zawierają śluzy (10-12%), które są zbudowane kwasu galakturonowego, ksylozy, arabinozy i ramnozy. W surowcu występuje charakterystyczny trójsacharyd – plantezoa. Brak skrobi. W nasionach zawarty jest również olej tłusty, białka, glikozydy irydoidowe (np. aukubina), pochodne fenylopropanu (akteozyd), flawonoidy (plantaowazyd).
Maceraty i napary z nasion płesznika działają powlekająco, zmiękczająco, przeciwkaszlowo, przeciwzapalnie, gojąco; zapobiegają zaparciom. Mogą obniżyć poziom cholesterolu we krwi.
Zastosowane na skórę w postaci obmywań, okładów, maseczek: nawilżająco, odżywczo, przeciwzapalnie, pobudzająco na procesy regeneracji.
Dawki lecznicze wynoszą około 2-3 g nasion 3 razy dziennie, podawać doustnie po uprzednim namoczeniu w wodzie letniej lub ciepłej.
Macerat z nasion: 1-2 łyżeczki nasion zalać 1-2 filiżankami wody chłodnej lub ciepłej, odstawić na 6-8 godzin, przecedzić. Stosować doustnie lub zewnętrznie.
Napar z nasion przygotowywany jest podobnie jak macerat. Można go użyć doustnie, w lewatywach, do płukania pochwy oraz do okładów na oczy – 20-30 minut (przy stanach zapalnych, podrażnieniu chemicznym lub mechanicznym, w zespole suchego oka, przy uczuciu piasku w oczach). Napar jest pomocny w nawilżaniu i oczyszczaniu jamy nosowej (wkraplać do obu otworów nosowych kilka razy dziennie). Proponuję wówczas sporządzić napar na wrzącym roztworze soli kuchennej lub morskiej (0,8-0,9 g soli na 100 ml przegotowanej wody). Fizjologiczny roztwór soli zwiększy właściwości oczyszczania nabłonków i zdolności penetracyjne wyciągu z nasion. Lepiej upłynni zalegający śluz. Jednocześnie napar z nasion z dodatkiem soli nie wysusza śluzówek. Ponadto do okładów na suche rany i odleżyny.
Maceraty zimne z nasion nie nadają się do nosa, na odleżyny i na oczy ze względów mikrobiologicznych. Można jest jednak podawać doustnie.
Macerat i napar z nasion płesznika ze względu na zawartość śluzów utrudnia wchłanianie leków, suplementów i składników odżywczych. Należy w związku z tym zachować odpowiednią przerwę czasową, aby śluzy powlekające przewód pokarmowy uległy degradacji enzymatycznej (około 2-3 godziny). Jest to szczególnie ważne w przypadku doustnego zażywania leków istotnych dla podtrzymania zdrowia lub życia pacjenta.
Właściwości ograniczania wchłaniania składników pokarmowych (tłuszcze, cukry) powodują, że jest to dobry surowiec w czasie kuracji odchudzających. Dłuższe podawanie zmielonych lub całych nasion (ok. 3-4 g 3 razy dziennie) i maceratu oraz naparu dają poprawę parametrów krwi (spadek triglicerydów, cholesterolu, a nawet glukozy). Jednocześnie jako środki śluzowe dają uczucie sytości, hamują łaknienie, regulują defekację, przez co usprawniają procesy redukcji masy ciała.
Wodne wyciągi z babki płesznik są pomocne w leczeniu choroby wrzodowej, owrzodzeń jelit, zgagi, stanów zapalnych przewodu pokarmowego.
Macerat i napar z płesznika zażywane często (50-80 ml co 2-3 godziny) hamują stany zapalne w gardle, łagodzą kaszel, nawilżają gardziel, łagodzą podrażnienia żołądka i dwunastnicy, co jest szczególnie ważne przy nieżytach układu oddechowego, zapaleniu przełyku i stanach zapalnych żołądka lub w czasie zaostrzenia objawów choroby wrzodowej.
Wg Farmakopei Szwajcarskiej 6 - Pharmacopoea Helvetica VI dawka pojedyncza nasion babki płesznik wynosi 10-20, przy czym całe nasiona (nie rozdrabniać) zalać wodą, poczekać, aż napęcznieją i wtedy zażyć.
Pharmacopoea Helvetica XI – surowiec jest objęty z odniesieniem do Farmakopei Europejskiej.
Pharmacopoea Polonica XI – surowiec Psyllii Semen jest objęty; dojrzałe, całe, suche nasiona Plantago afra L. (Plantago psyllium L.) lub Plantago indica L. (Plantago arenaria Waldstein and Kitaibel). Wskaźnik pęcznienia: nie mniej niż 10.
British Pharmacopoeia XVII/2013 – surowiec jest objęty; Ripe, whole, dry seeds of Plantago afra L. (Plantago psyllium L.) or Plantago indica L. (Plantago arenaria Waldstein and Kitaibel). Swelling index: minimum 10.
Rp. Species Gelosae – ziółka żelujące – Quellender Tee, Especes gelifiantes, Secies gelificanti, wg Farmakopei Szwajcarskiej 6 – Pharm. Helvetica VI:
Carragen 30 g
Semen Psyllii 70 g
Aethanolum 94% 8 g
Oleum Menthae 2 g
S. Nasiona płesznika i karagen spryskać roztworem etanolu z olejkiem miętowym, mieszając dokładnie surowce. Następnie rozsypać surowiec do miski, gdy widzimy, ze alkohol odparował przesypujemy całość do szczelnie zamykanego słoja. Zostawiamy zamknięte przynajmniej 2 dni, potem już można używać.
Różne są sposoby wykorzystania ziółek żelujących, zależnie od potrzeby. Ja podam, że wystarczy 1-2 łyżeczki mieszanki zalać 2-3 filiżankami gorącej lub wrzącej wody, odczekać do ześluzowacenia, mieszając starannie, po czym przyjmować doustnie kilka razy dziennie po 50-100 ml przy zgadze, skurczach i bólach żołądka, nieżytach górnych dróg oddechowych z zalegającym katarem i kaszlem, przy skurczach jelitowych, zaparciach. Wspomaga odchudzanie i obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów i glukozy we krwi. Reguluje wypróżnienia. Hamuje apetyt. Powleka i osłania śluzówki przewodu pokarmowego. Usuwa wzdęcia.
Nie podawać jednocześnie z innymi lekami, bowiem ziółka żelujące utrudniają wchłanianie wszystkiego z przewodu pokarmowego. Licząc od chwili zażycia ziółek - inne leki można zażyć po 4 godzinach.
Zmieniając ilość wody w stosunku do ziółek żelujących uzyskujemy różny stopień lepkości. Im mniej wody tym bardziej są zżelowane.
Dla wyjaśnienia podam, że karagen (carragen) jest pochodzenia naturalnego. Pochodzi z glonów.
Plecha chrześnicy kędzierzawej - Chondrus crispus (L.) J.Stackhouse oraz gigartyny brodawkowatej - Gigartina mamillosa (Goodenough & Woodward) J.Agardh wykorzystywane są do produkcji chrzęsła, czyli karagenu (Carrageen). Krasnorosty te porastają podwodne skały u wybrzeży Europy i Ameryki Północnej.
Karagen zawiera polisacharydy – karageniny, czyli polimery D-galaktozy; ponadto jod, brom i białka. Karagen jest rozpuszczalny w gorącej wodzie, po oziębieniu daje odwracalny żel.
W przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym stanowi zagęstnik, stabilizator emulsji i zawiesin, służy do klarowania piwa (same glony również).
Karagen to typowe Mucilaginosa (powlekające, zmiękczające, osłonowe), laxantia (rozwalniające), reducentia (redukujące masę ciała – tłuszcz!).
1,5 g/200,0 wody – infusum (napar). Karagen, podobnie jak nasiona płesznika ma posiada właściwości powlekające i rozpulchniające, ochronne na skórę i błony śluzowe. Po podaniu doustnym znosi uczucie głodu, rozluźnia masy kałowe, zwiększa objętość treści pokarmowej w żołądku i jelicie cienkim. Ułatwia defekację. Hamuje stany zapalne przewodu pokarmowego wywołane drażniącymi składnikami zawartymi w pokarmie, w tym także jadami bakteryjnymi. Karagen znalazł zastosowanie jako środek łagodnie przeczyszczający i hamujący nadmierne łaknienie w czasie kuracji odchudzających. Jod zawarty w karagenie pobudza dodatkowo wewnątrzkomórkową przemianę materii. Kosmetyki oparte na śluzach i karagenie zalecane są do pielęgnowania skóry suchej, wrażliwej, o obniżonej elastyczności, do ochrony i pielęgnowania skóry oparzonej promieniami słonecznymi, podrażnionej lekami i niewłaściwie dobranymi kosmetykami. Istnieją doniesienia, że kosmetyki wzbogacone w śluzy korzystnie działają na cerę trądzikową, bowiem zmniejszają wydzielanie łoju. Skóra dobrze nawilżona i odżywiona wydziela mniej łoju niż skóra łojotokowa permanentnie wysuszana i odtłuszczana.
Czysty karagen ma postać proszku barwy kremowej kub jasnobrązowej. Smak kleisty, bez specjalnego zapachu. Jest higroskopijny. Istnieją karageny rozpuszczalne w zimnej wodzie (określane jako karagen lambda) oraz karageny rozpuszczalne w wodzie gorącej (karagen kappa) lub ciepłej (karagen iota). Karageny lambda są bardziej lepkie niż iota i kappa.
Comments